حزب محافظه‌کار لیکود به رهبری بنیامین نتانیاهو در انتخابات پارلمانی اسرائیل پیروز اعلام شد. بر اساس آخرین شمارش آرا، ائتلاف نتانیاهو ۶۵ کرسی از ۱۲۰ کرسی پارلمان اسرائیل (کنست) را به دست آورده است. بنابراین نتانیاهو می‌تواند حکومت تشکیل دهد، اما حکومتی که او این بار قرار است تشکیل دهد، یک حکومت کاملا راست‌گرا بوده و احزاب میانه‌رو و چپ‌گرا در آن مشارکت نخواهند داشت.
از این انتخابات که پنجمین انتخابات در کمتر از ۴ سال در اسرائیل به شمار می‌رود، می‌توان درس‌های زیادی آموخت. نخستین درس این است که چون حکومت‌ها در اسرائیل بیشتر ائتلافی بوده‌اند، به‌رغم برگزاری انتخابات‌های مکرر برای تشکیل یک حکومت باثبات و خدمتگزار، همه حکومت‌ها از آوردن ثبات و استقرار، پیاده کردن ارزش‌های دموکراسی و ارائه خدمات لازم به همه شهروندان، ناتوان مانده‌اند. این واقعیت، دروغ بودن ادعاهای همیشگی سردمداران اسرائیل را برملا می‌کند که می‌گویند اسرائیل یک کشور دموکراتیک است و حکومت‌های آن به همه شهروندان بدون تبعیض میان یهودی و فلسطینی خدمات ارائه می‌کنند. این ادعا اکنون اعتبار خود را در نظر بخش بزرگی از مردم اسرائیل و حامیان اسرائیل در همه نقاط جهان از دست داده است. اسرائیل ثابت کرده است که دست‌کم در ۵ سال گذشته، از تشکیل یک حکومت باثبات و قابل اعتبار و اعتماد برای همه شهروندان ناتوان بوده است.
دومین درس این است که گرایش و حرکت به سمت راست افراطی در ساختار سیاسی و بافت اجتماعی اسرائیل به گونه عمیق نهادینه شده است. اسرائیل دیگر آن تصویر لیبرالی و سوسیالیستی را که در دهه‌های ۵۰ و ۶۰ قرن گذشته، از خود ارائه می‌داد و تحسین بسیاری را در جامعه بین‌المللی بر می‌انگیخت، از دست داده است.
در این انتخابات افراد و جریان‌های سیاسی تندرو و افراط‌گرا در پارلمان اسرائیل راه پیدا کرده‌اند که اصلا وجود هویت فلسطینی را به رسمیت نمی‌شناسند. یکی از آن‌ها، ایتامار بن‌گویر، رهبر حزب «قدرت یهود»، است که نمایانگر چهره اصلی قوم‌گرایی افراطی و صهیونیسم متعصب دینی اسرائیل به شمار می‌رود. بن‌گویر که اکنون ۱۴ کرسی در پارلمان به دست آورده است، به راست افراطی تعلق دارد و طرفدار یک دولت یهودی قوم‌گرا و صهیونیستی و مخالف تشکیل دولت فلسطینی در همسایگی اسرائیل است. او حتی وجود عرب‌های اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و معتقد است که باید شهروندان عرب اسرائیل که طرفدار اسرائیل نیستند، از کشور طرد شوند. بن‌گویر خود را شاگرد مئیر کاهان (۱۹۳۲-۱۹۹۰) می‌داند، خاخام افراطی و عضو پیشین پارلمان اسرائیل.
پیروزی نتانیاهو و بن‌گویر، باعث نگرانی در داخل اسرائیل شده است. روزنامه اسرائیلی هاآرتص، هشدار داده که اکنون اسرائیل در آستانه یک انقلاب دینی استبدادی به رهبری راست افراطی قرار گرفته که هدف از آن براندازی بنیادهای دموکراسی است که اسرائیل بر اساس آن‌ها پایه‌گذاری شده است. در همین حال، حزب صهیونیسم دینی به رهبری بزالل یوئل اسموتریچ با گرایش راست افراطی، نیز به‌عنوان سومین حزب بزرگ در پارلمان اسرائیل به صحنه آمده و ۱۴ کرسی در پارلمان به دست آورده است؛ یعنی سه برابر کرسی‌های حزب کارگر که چندین دهه در اسرائیل حکومت کرده است.
سومین درسی که می‌توان از انتخابات اسرائیل آموخت، این است که در این انتخابات به نظر می‌رسد که دولت اسرائیل هیچ گونه تعهدی به حل مسالمت‌آمیز مسئله فلسطین ندارد. نه بر اساس طرح دو کشور و نه بر مبنای کدام گزینه سیاسی و دیپلماسی دیگر. زیرا موضوع پایان دادن به اشغال سرزمین‌های فلسطینی از طرف اسرائیل و تلاش برای دست‌یابی به صلح، در کارزار انتخاباتی ۲۰۲۲ اسرائیل اصلا مطرح نشد. اسرائیل خودش را یک کشور دموکراتیک می‌داند، اما در عین حال حقوق ۵ میلیون نفر فلسطینی از جمله صدها هزار فلسطینی مقیم در بیت‌المقدس شرقی را که در زیر سلطه نظامیش زندگی می‌کنند، نادیده می‌‌گیرد. این تناقض در گفتار و رفتار را جز دورویی و نفاق نمی‌توان چیزی دیگری نامید.
نتایج انتخابات ۲۰۲۲ اسرائیل، تاثیرهای مهمی در سیاست‌های داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی حکومت جدید خواهد گذاشت که باید مورد بررسی قرار گیرد. در رابطه با سیاست داخلی، بزرگ‌ترین چالشی که نتانیاهو در پیش رو دارد، تشکیل یک حکومت کارا و پایدار است. مهم‌تر از آن این است که آیا حکومت جدید اسرائیل، از کمک‌های سیاسی و اقتصادی جوامع یهودی در جهان به‌ویژه در ایالات متحده آمریکا، برخوردار خواهد شد یا خیر؟
اظهارات اخیر طرفداران معروف اسرائیل در کنگره، مانند رابرت مینیندیز و براد شیرمان، تردیدهای جدی را در این باره ایجاد کرده است. مشکل داخلی دیگری که حکومت جدید اسرائیل با آن رو‌برو است، واکنش جامعه فلسطینی در اسرائیل به نتایج انتخابات است. ناظران پیش‌بینی می‌کنند که با توجه به ورود عناصر یهودی تندرو در حکومت جدید، ممکن است میزان درگیری‌ها، تخریب خانه‌ها و مصادره زمین‌های فلسطینی‌ها بالا برود و خشونت پلیس اسرائیل علیه شهروندان فلسطینی در اسرائیل افزایش یابد.
در ارتباط با سیاست منطقه‌ای، محتمل است برآیند انتخابات بر وضعیت تنش‌آلود در سرزمین‌های فلسطینی اشغالی از جمله بیت‌المقدس شرقی، تاثیر بگذارد. فعالان حقوق بشر پیش‌بینی می‌کنند که حکومت نتانیاهو برای فلسطینی‌ها فاجعه‌آمیز خواهد بود. محمد آشتیه، نخست‌وزیر تشکیلات خودگردان فلسطین، گفت: «فلسطینی‌ها درباره نتایج انتخابات ۲۰۲۲ اسرائیل، خیال‌بافی نمی‌کنند. نتایج می‌رساند که در حکومت جدید کسی یافت نمی‌شود که بتواند با ما شریک صلح باشد». این برای کسانی‌که تا به حال به صلح اسرائیل و فلسطین بر اساس گزینه دو کشور می‌اندیشند، خبر خوشی نیست.
در رابطه با سیاست بین‌المللی، بسیاری از حامیان سنتی اسرائیل از جمله ایالات متحده آمریکا، احساس خوبی از به رسمیت شناختن پیروزی نتانیاهو نداشتند. بسیاری از غربی‌ها پیروزی یائیر لاپید را ترجیح می‌دانند؛ چرا که از دید آن‌ها لاپید نسبت به نتانیاهو و شرکای تازه‌اش، میانه‌روتر و برای همکاری مناسب‌تر بود. افزون بر آن، بایدن اهانتی را که نتانیاهو به او در تل‌آویو و در واشنگتن روا داشت، از یاد نبرده است.
حال دیده شود که آیا واشنگتن شجاعت این را دارد که برای حفاظت از منافع ملی خود در منطقه ایستادگی کند، یا اینکه بر سیاست‌های خصمانه نتانیاهو صحه خواهد گذاشت. بی‌تردید گزینه اول برای واشنگتن کار دشواری است، اما نباید در تهدید به مقاطعه بن‌گویر و شرکای یهودی متعصب او خلاصه شود، بلکه مستلزم آن است که دولت بایدن تصمیمی گسترده‌تر و فراتر از آن اتخاذ کند.
